Hồ tiêu Tiên Phước, phát triển chưa xứng với tiềm năng lợi thế

Hạt tiêu Tiên Phước là đặc sản của tỉnh Quảng Nam. Tiêu ở xứ này có hương vị thơm cay đặc biệt, không lẫn với tiêu ở các nơi khác.

Sản lượng tiêu cả tỉnh, nay chỉ độ vài chục tấn, chủ yếu tập trung ở 2 huyện miền núi liền kề nhau là Tiên Phước và Phú Ninh. 100% sản lượng tiêu ở đây được tiêu thụ nội địa các tỉnh miền trung. Sản phẩm thường làm quà biếu tặng. Giá tiêu đen hiện nay tại nhà vườn Tiên Phước tới 333.000 đ/kg (năm 2011 có thời điểm đạt 450.000-500.000 đồng/kg) gấp 2-3 lần tiêu các tỉnh khác.

Chất lượng vượt trội của tiêu Tiên Phước là do điều kiện tự nhiên, giống tạo ra. Điều kiện tự nhiên như đất, nước, khí hậu ở vùng này phù hợp cho cây tiêu tồn tại lâu đời. Hộ trồng nhiều tiêu chỉ vài chục trụ, ít thị vài trụ. Canh tác cây tiêu từ bao đời nay, theo tập quán quảng canh, không tưới, nên năng xuất thấp, dưới 1 tấn/ha. Các giống tiêu như tiêu Lộc Ninh, Vĩnh linh, Ấn Độ,… trồng ở vùng này cho hạt không đạt hương vị như giống tiêu Tiên Phước.

Chúng tôi đến vùng đất trồng tiêu Tiên Phước, đi hàng chục cây số dọc theo sườn đồi, thôn xã, chẳng thấy vườn tiêu, chỉ thấy bạt ngàn đồi keo (cây nguyên liệu làm giấy). Nhưng rồi cũng tìm được vườn tiêu nhà ông Nguyễn Tùy ở thôn 4 xã Tiên Phong, huyện Tiên Phước. Vườn rộng gần ha nhưng  chỉ đếm được gần 20 trụ tiêu, còn lại toàn cây mì, cây keo. Trụ tiêu đều là cây sống, nếu khai thác nguồn nước tưới cho tiêu chỉ cách vườn tiêu 50-60 m, nhưng không làm, cây tiêu đang thiếu nước, lá, cây buồn bã, phó mặc nhờ trời!  Nhưng rất không ngờ có trụ tiêu kinh doanh năm thứ 4, năng suất đạt 4-5 kg tiêu đen khô/trụ (tiêu kinh doanh năm thứ 4). Tại sao ông không thâm canh, mở rộng diện tích tiêu? Nhà nghèo, tập trung nuôi con ăn học, không có vốn đầu tư và sợ tiêu chết?!

Mấy năm gần đây giá tiêu tăng đột biến, người trồng tiêu ở khắp nơi thoát nghèo, vươn lên giàu có. Một số nông dân trồng tiêu Tiên Phước, Phú Ninh tiên phong mở đường đi tìm thày tìm thợ, chiêu hiền đãi sỹ, đi thăm vùng tiêu Chư Sê tỉnh Gia Lai, nay lại rủ nhau đi thăm vùng tiêu Phú Quốc học hỏi kinh nghiệm, trở về quyết chí chuyên canh, thâm canh trồng tiêu theo quy trình mới, đưa năng xuất, chất lượng tiêu Tiên Phước lên cao, xứng tầm với tiềm năng lợi thế của vùng trong tương lai gần.