Một số phân bón sinh học: Mối đe dọa cho cây trồng

Theo Gia Lai Online, nhiều hộ nông dân tại 2 thôn Ia Tum và Ia Nhú (xã Ia Nan, huyện Đức Cơ) đang lo lắng khi vườn tiêu và cà phê của họ có hiện tượng rụng quả, vàng lá, có khả năng chết yểu sau khi sử dụng các sản phẩm phân bón của Công ty CP Sinh thái Việt Mỹ (973/26 Nguyễn Ảnh Thủ, khu phố 3, phường Tân Chánh Hiệp, quận 12, TP. Hồ Chí Minh). Hiện bà con rất bức xúc khi những cam kết về hiệu quả sản phẩm đang đe dọa trực tiếp đến sự “sống còn” vườn cây chủ lực của họ.

Càng bón càng… bệnh!

Sản phẩm được Công ty cổ phần Sinh thái Việt Mỹ giới thiệu với nông dân là phân bón lá cao cấp và phân bón gốc trung lượng-NPK có thể dùng cho các loại cây công nghiệp như cà phê, tiêu, cao su,… Trên tờ rơi mà Công ty phát cho bà con thì các loại sản phẩm này giúp tăng sức đề kháng, phòng ngừa các bệnh đốm lá, nấm hồng, gỉ sắt, muội đen ở cây cà phê; trị bệnh tuyến trùng rễ, chết nhanh chết chậm ở cây tiêu; bệnh xoắn lá, đạo ôn, hạt lép ở cây lúa; giúp cây trồng chống chịu thời tiết khắc nghiệt sương muối, giá rét, úng hạn,… Trước tác dụng đầy hứa hẹn mà sản phẩm mang lại, cùng với chính sách ưu đãi cho mua phân trả chậm (trả trước 50% giá sản phẩm-P.V), nhiều hộ nông dân đã quyết đầu tư với hy vọng vườn cây của mình sẽ hết sâu bệnh, phát triển xanh tốt, nâng cao năng suất để rồi “tiền mất tật mang” chỉ sau vài lần sử dụng.

400 trụ tiêu nhà anh Nguyễn Đức Tám (thôn Ia Nhú, xã Ia Nan) đã trồng được 10 năm. Những năm trước, vườn tiêu cho năng suất ổn định hơn 1,5 tấn/vụ. Từ sau khi thu hoạch vụ vừa qua, được giới thiệu các sản phẩm phân bón sinh học mới này sẽ giúp trừ sâu bệnh, giảm từ 30% đến 50% chi phí, đồng thời tăng năng suất 20%-30%, anh Tám quyết định đầu tư 6 triệu đồng để mua 8 can phân bón gốc trung lượng-NPK (600.000 đồng/can) và chai thuốc bón lá. Sau khi bơm được khoảng 1 tuần, vườn tiêu trở nên xanh tốt hẳn. Thế nhưng khoảng hơn 1 tháng sau, vườn cây nhà anh Tám bắt đầu rụng lá, rụng chuỗi lả tả. “Tôi thực hiện không sai liều lượng cũng như kỹ thuật bón được hướng dẫn, nhưng kết quả lại không như mong đợi. Sản lượng năm nay coi như không có, chắc chỉ còn khoảng 1 tạ đủ để dành… kho cá ăn dần”-anh Tám lắc đầu ngán ngẩm. Cũng bón loại phân này và cùng tình trạng, 400 trụ tiêu của gia đình chị Trương Thị Vân (thôn Ia Nhú, xã Ia Nan) đang bắt đầu ra hoa lại sau khi đã rụng hết lứa chuỗi trước đó.

Thiệt hại nhiều hơn cả là gia đình ông Trần Chí Liêu (thôn Ia Tum, xã Ia Nan) khi ông sử dụng phân bón nói trên cho 500 trụ tiêu năm thứ 4 và 700 cây cà phê của mình. Cũng như các gia đình khác, sau khi sử dụng lần hai, vườn cây của ông ngả màu vàng. “Lúc đó, tôi gọi điện thoại cho Công ty để bày tỏ thắc mắc. Họ cho kỹ thuật viên vào đo độ pH của đất vườn và đưa loại phân khác về cho tôi phục hồi nhưng kết quả là cây càng vàng lá hơn trước, cà phê rụng quả nặng nề. Tôi lại tiếp tục kiến nghị, phía Công ty hướng dẫn tôi tăng liều, đến lần thứ 4 bệnh càng nặng hơn”-ông Liêu tỏ vẻ giận dữ cho biết. Sau lần đó, ông Liêu phải dùng loại phân bón khác để khắc phục. Đến nay vườn cây của ông đang dần được phục hồi, nhưng ước tính cũng chỉ được khoảng 50%.

Không chỉ riêng loại phân bón nói trên do Công ty CP Sinh thái Việt Mỹ giới thiệu, một số loại sản phẩm mới của cơ sở khác cũng kém hiệu quả. Vườn tiêu 700 trụ nhà ông Cao Văn Bảo (thôn Ia Nhú, xã Ia Nan) có dấu hiệu của bệnh chết chậm. Được giới thiệu loại sản phẩm No.1 do Công ty TNHH Vật tư Nông nghiệp Hoàng Ngọc (217 Nguyễn Thị Định, phường Thành Nhất, TP. Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk) nhập khẩu và phân phối, có thể chữa khỏi, ông Bảo liền mua với giá 1,2 triệu đồng/chai, được hướng dẫn dùng 300 trụ/lít vì vườn tiêu đang bị bệnh.“Thế nhưng sau khi đổ thuốc cho 300 trụ, 250 trụ tiêu đã chết hẳn, số còn lại cũng không cứu vãn được. Hiện tại, gia đình tôi đang dùng loại sản phẩm khác để cầm cự cho số tiêu còn lại. Năm nay tôi trắng tay với vườn tiêu vào thu hoạch năm thứ 3 của mình”-ông Bảo chán nản nói.

Chính quyền vào cuộc

Bà Nguyễn Thị Thúy-Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Nan (huyện Đức Cơ) tỏ vẻ bất bình: “Thực ra nhân viên của Công ty CP Sinh thái Việt Mỹ có đến đề nghị chúng tôi cho phép mở hội thảo giới thiệu sản phẩm cho nông dân nhưng chúng tôi không đồng ý vì theo nguyên tắc ngành chức năng chỉ tổ chức hội thảo khi có chỉ đạo từ Bộ hay Sở NN&PTNT. Thế rồi, bằng cách “tắt ngang” người này truyền tai người nọ, họ vẫn giới thiệu và bán sản phẩm cho nông dân”.

Bà Thúy cho biết, chỉ khi đến tháng 6 vừa rồi, chính quyền xã nhận được đơn kiện Công ty CP Sinh thái Việt Mỹ có chữ ký của 12 hộ nông dân 2 thôn Ia Tum và Ia Nhú đề nghị UBND Xã xử lý kết quả không đúng theo sản phẩm Công ty đã cam kết. Nhận được thông tin, cán bộ Nông nghiệp cùng với Hội Nông dân đã trực tiếp xuống gặp gỡ, xem rõ thực hư và thống kê thiệt hại các vườn có sử dụng cùng loại sản phẩm của Công ty với tổng diện tích là 15 ha tiêu, cà phê. Sau đó, chính quyền xã cùng các hộ nông dân đã gặp trực tiếp với đại diện của Công ty CP Sinh thái Việt Mỹ để giải quyết, tìm hiểu nguyên nhân nhưng các phương án đều không được bà con đồng tình vì chưa thỏa đáng. Ông Liêu bày tỏ: “Vì trước khi mua phân bón, chúng tôi có làm cam kết với Công ty là trong quá trình sử dụng sản phẩm sẽ không dùng bất cứ một sản phẩm nào khác. Chúng tôi đã thực hiện đúng như thế nhưng không đạt hiệu quả. Bây giờ, tôi chỉ mong muốn phía Công ty hỗ trợ lại cho chúng tôi một lượng phân bón hóa học NPK để chúng tôi phục hồi vườn cây”. Trước tình hình đó, Phòng NN&PTNT huyện Đức Cơ cùng Công ty tiếp tục về làm việc với các gia đình bị thiệt hại. Sau buổi tiếp xúc, Công ty CP Sinh thái Việt Mỹ cam kết sẽ sớm có công văn trả lời hướng giải quyết đền bù cho chính quyền và nông dân.

Trong khi chờ đợi sự phản hồi từ phía Công ty, các nhà nông cần phải hết sức tỉnh táo tìm hiểu kỹ nguồn gốc, mức độ tin cậy của các loại sản phẩm phân bón, thuốc BVTV trong sự ra đời ồ ạt các cơ sở sản xuất, cung ứng để các vườn cây kinh tế của mình được chăm sóc đúng cách, đạt hiệu quả cao và lâu dài.

Theo Công văn số 2066/QL.TT.-Đ.5A của Chi cục Quản lý Thị trường TP. Hồ Chí Minh ngày 2-12-2013 về việc thông báo kết quả xử lý vi phạm thì Công ty CP Sinh thái Việt Mỹ (địa chỉ 973/26 Nguyễn Ảnh Thủ, khu phố 3, phường Tân Chánh Hiệp, quận 12, TP. HCM đã có hành vi vi phạm: kinh doanh hàng nhập lậu; kinh doanh không đúng địa chỉ ghi trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh; không làm chứng từ kế toán khi nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh; sản xuất và phân phối phân bón giả và bán hàng không lập hóa đơn bán hàng theo quy định dẫn đến có dấu hiệu trốn thuế. Bên cạnh kiến nghị UBND TP. Hồ Chí Minh ra quyết định xử phạt hành chính, tịch thu tang vật đối với Công ty cổ phần Sinh thái Việt Mỹ thì Chi cục QLTT Thành phố cũng chuyển toàn bộ hồ sơ, tang vật sang Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an quận 12, TP.HCM để tiếp tục điều tra xử lý theo thẩm quyền.