Tăng tốc xây dựng thương hiệu hồ tiêu Việt

Những năm gần đây, Việt Nam luôn đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu. Tuy nhiên, giá hồ tiêu xuất khẩu vẫn thấp hơn so với một số nước, vì thế việc xây dựng thương hiệu cho loại nông sản này cần được triển khai càng sớm, càng tốt.

Chiếm 50% sản lượng xuất khẩu tiêu toàn cầu

Ông Phạm Đồng Quảng – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cho biết: “Hiện nay, sản lượng xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam chiếm khoảng 50% sản lượng tiêu toàn cầu, trong đó có trên 95% sản lượng tiêu dành cho xuất khẩu, chủ yếu là tiêu đen; lượng tiêu thụ trong nước hàng năm chỉ chiếm khoảng 5.000 tấn”.

Theo đánh giá trên thực tế, chất lượng hồ tiêu của nước ta ngày càng được cải thiện. Tiêu chất lượng cao chiếm khoảng 30%, tiêu trắng chiếm 10-15% sản lượng tiêu xuất khẩu. Thị trường xuất khẩu tiêu cũng liên tục được mở rộng, từ 30 quốc gia và vùng lãnh thổ năm 2002, đến nay tiêu Việt Nam đã có mặt ở 80 quốc gia, vùng lãnh thổ, chủ yếu là châu Âu và châu Á. Trong 3 quý đầu năm 2012, sản lượng tiêu xuất khẩu có xu hướng giảm nhưng giá trị vẫn tăng (khoảng trên 20%).

Một tồn tại cơ bản của ngành tiêu hiện nay là việc liên kết người sản xuất, hệ thống thu mua đại lý và các doanh nghiệp chế biến theo hướng cánh đồng mẫu lớn chưa được chú ý. Do đó, nhiều tiến bộ kỹ thuật về giống, canh tác, thu hoạch, chế biến tiêu chưa được áp dụng đồng bộ và phổ biến cho các hộ trồng tiêu, từ đó đã ảnh hưởng đến phát triển bền vững trong sản xuất hồ tiêu ở các vùng.

“Giá hồ tiêu xuất khẩu của chúng ta còn thấp hơn một số nước như Ấn Độ, Brazil, Indonesia… do phải xuất khẩu qua nhiều khâu trung gian và chủ yếu sản phẩm thô. Việt Nam vẫn đang trên lộ trình xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại để quảng bá rộng hơn trên thế giới” – ông Quảng nhận xét.

Làm thương hiệu hồ tiêu Việt

Cho tới nay, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam đã chọn 2 sản phẩm đầu tiên là hồ tiêu Phú Quốc và Chư Sê để quảng bá thương hiệu. Chính phủ cũng đã phê duyệt hỗ trợ một phần kinh phí cho hoạt động xúc tiến thương mại này. Hiệp hội đã tổ chức cho các thành viên khảo sát, tiếp cận trực tiếp với các thị trường nhập khẩu lớn tại Dubai và Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Trí Ngọc – nguyên Cục trưởng Cục Trồng trọt, để xây dựng thương hiệu hồ tiêu Việt Nam một cách bền vững, cần giải quyết được bài toán chế biến.

Theo báo cáo quy hoạch ngành hồ tiêu, đến nay cả nước có khoảng 100 doanh nghiệp thu mua, chế biến và xuất khẩu hồ tiêu. Trong đó, có 60 doanh nghiệp tham gia chế biến, xuất khẩu hồ tiêu trực tiếp, 13 doanh nghiệp nước ngoài, còn lại là các doanh nghiệp thu gom, chế biến và cung ứng tiêu cho các nhà xuất khẩu.

Tuy nhiên, hiện chỉ có 17 doanh nghiệp chế biến tiêu lớn, trong đó có 13 nhà máy có dây chuyền xử lý tiêu bằng hơi nước để tạo ra sản phẩm tiêu chất lượng cao. Còn lại các doanh nghiệp khác chủ yếu là gia công sơ chế lại sản phẩm bằng dây chuyền tách tạp chất và phân loại sản phẩm trước khi xuất khẩu. Vì thế, giá tiêu xuất khẩu thấp, chưa tương xứng với tiềm năng.

Theo báo cáo của Bộ NNPTNT, hầu hết các hộ sản xuất, thu hoạch tiêu để làm tiêu đen. Ở một số tỉnh, người trồng tiêu thực hiện phơi sấy bằng phương pháp thủ công, chỉ phơi trên nền xi măng, sân gạch, vải bạt, thậm chí còn phơi trên nền đất làm hạt tiêu khô không đều, khi chế biến sọ bị giập vỡ chiếm tỷ lệ cao, chất lượng tiêu đen cất giữ không giữ được mùi vị bền lâu, thất thoát sau thu hoạch từ 9-10%…

“Bên cạnh việc nghiên cứu thị trường xuất khẩu, liên kết xây dựng vùng nguyên liệu theo mô hình cánh đồng mẫu lớn, đa dạng hóa sản phẩm thì cần từng bước đầu tư chế biến sâu, nâng cao giá trị hồ tiêu, từ đó xây dựng thương hiệu hồ tiêu Việt Nam bền vững”- TS Ngọc nhấn mạnh.

Năm 2007, Việt Nam đã xây dựng thành công thương hiệu “Hồ tiêu Chư Sê” của tỉnh Gia Lai. Hiện nay, các địa phương đang xúc tiến xây dựng thương hiệu như hồ tiêu Phú Quốc (Kiên Giang), tiêu Châu Đức (Bà Rịa- Vũng Tàu), tiêu Ea Hleo (Đăk Lăk).