Tiêu lốt (Long pepper). Các tên khác tại Việt Nam: Tiêu lốp, tiêu dài, tiêu thất, tiêu lá tim. Tên khoa học là Piper longum thuộc họ thực vật Piperaceae có lẽ đã đến Âu Châu trước tiêu đen (Black pepper) từ lâu. Tiêu lốt được đánh giá cao trong thời đế quốc La Mã và được định giá cao gấp ba lần hơn tiêu đen do vị của tiêu lốt, vừa cay vừa ngọt, rất thích hợp với các món ăn và khẩu vị La Mã.
Ngày nay, tiêu lốt rất ít được biết đến và trở thành ít thông dụng. Tiêu lốt được xem như một vị thuốc hơn là một gia vị.
1. Mô tả cây tiêu lốt
Cây tiêu lốt thuộc loại thân thảo, phần gốc mọc bò. Thân cành mang hoa, không lông, đứng thẳng, có thể cao 2-4 m. Lá mọc so le, có cuống ngắn. Phiến lá hình trứng, thuôn, dài khoảng 6-7.5 cm, rộng 3-5 cm. Gốc hình quả tim, hơi lệch một bên. Đầu lá nhọn, mặt trên nhẵn, mặt dưới có lông nhỏ. Lá có 5-7 gân.
Cụm hoa mọc thành bông. Hoa đơn tính. Hoa đực dài khoảng 3.5 cm, có trục nhẵn, lá bắc tròn, có 2 nhị. Hoa cái ngắn hơn, khoảng 1.5 cm, có cuống ngắn.
Cụm quả hình trụ, hơi cong, do nhiều quả mọng nhỏ tập họp tạo thành, dài 1.5-3.5 cm, đường kính 0.3-0.5 cm, mặt ngoài màu đen hay nâu. Gốc cụm quả có cuống còn sót lại hay vết của cuống đã rụng. Quả mọng nhỏ, hình cầu. Hạt tròn hay gần như tròn cỡ 2-2,5 mm.
Tiêu lốt là cây thuộc vùng nhiệt đới châu Á. Phân bố tự nhiên tại Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, Nam Trung Hoa (Phúc Kiến, Quảng Đông, Quảng Tây), Đông Nam Á (Việt-Miên-Lào), Thái, Mã Lai, Singapore, Phi. Tại Việt Nam, cây trồng tương đối phổ biến ở các tỉnh vùng cao nguyên trên toàn quốc.
2. Dược tính từ cây tiêu lốt
Tiêu lốp được dùng làm gia vị và làm thuốc trong dân gian, nên được cho là an toàn khi sử dụng với những số lượng vừa đủ. Tuy nhiên, do quả được ghi nhận là có hoạt tính ngừa thai khi thử trên thú vật nên tránh dùng cho phụ nữ đang mang thai và nuôi con bằng sữa mẹ.
Piperine có những hoạt tính tương tác sinh học như can thiệp vào các hoạt động xúc tác sinh hóa của một số men (enzyme) trong cơ thể, ức chế men Arylhydrocarbon hydrolase (AHH) và UDP- glucoryltransferase nơi gan, nên có khả năng gây thay đổi sự hấp thu phenytoine và barbiturates trong cơ thể.
Tiêu lốt có thể gây tăng hiệu ứng thuốc và tăng phản ứng phụ khi dùng chung với phenytoin (Dilantin), propranolol (Inderal), theophylline.
Người Trung Quốc sử dụng Tiêu lốt để trị các chứng bụng lạnh, đau, nôn, buồn ói, tiêu chảy. Dược học cổ truyền Việt Nam dùng tiêu lốt để trị đau bụng, ‘lạnh’ bao tử, nôn-ói ra nước chua, sôi bụng, tiêu chảy, đau nhức đầu, chảy nước mũi, viêm xoang, đau răng sâu, kinh nguyệt không đều.
3. Cách dùng tiêu lốt trong ẩm thực các nước
Tiêu lốt được dùng khá thông dụng trong các món ăn Ấn Độ và Bắc Phi. Do sự khác biệt trong thành phần terpene nên tiêu đen không thay thế được tiêu lốt. Hương vị của tiêu lốt được xem là pha trộn giữa cay và ngọt. Tiêu lốt cay hơn tiêu đen nên người “ít ăn cay” nên thận trọng.
Tại Bắc Phi, nơi các vùng Hồi giáo (Bắc và Đông Phi Châu), tiêu lốt đã được các nhà buôn Ả Rập đem đến và trở thành một gia vị thông dụng dùng trong nhiều món ăn truyền thống địa phương, nhất là Maroc và Ethiopia.
Tại Maroc, tiêu lốt là một trong những gia vị tạo thành hỗn hợp “ras el hanout” dùng trong nhiều món ăn truyền thống.
Tại Ethiopia, tiêu lốt quan trọng hơn, dùng trong các món thịt hầm (wat), như bò hầm (siga wat), gà hầm (doro wat). Tiêu lốt được pha trộn với tiêu đen, đậu khấu, đinh hương và nghệ. Hỗn hợp trộn Berbere của Ethiopia gần tương tự với marsala của Ấn Độ, được dùng để ướp các món ăn từ thịt trừu.
Dân gian Việt Nam dùng tiêu lốt làm muối tiêu lốt, vừa là món ăn vừa là bài thuốc gia truyền, có vị rất thơm, cay nhẹ, có tính ấm, dễ tiêu, dùng tốt cho phụ nữ sau khi sinh và nuôi con nhỏ, người lớn tuổi, người ăn kiêng giảm cân, người ăn chay… Theo người xưa, tiêu lốt là bài thuốc gia truyền làm giảm bớt đau bụng.
Giatieu.com (St)
Giá tiêu lốt hiện nay trên thế giới mắc hơn tiêu đen xấp xỉ 20%, gần bằng tiêu trắng.
Với nhiều người VN hiện nay chưa bao giờ nghe nói đến tiêu lốt thì biết đâu mà thưởng thức.
Hy vọng loại thực phẩm gia vị này được sớm phổ biến và được người tiêu dùng ưa chuộng.
Chào anh Nguyễn Vịnh thân mến, không biết tiêu lốt này đầu ra ở Việt Nam mình có khả quan không hay lại trồng xong không ai thu mua thì xong luôn, nếu nó dễ trồng cho dù rẻ hơn tiêu truyền thống thì cũng cũng tốt.
Nhà tôi ở Củ Chi hồi nào tới giờ trồng tiêu này ăn thôi (từ hồi năm 1980 tới nay), tiêu sọ thì chăm sóc cực mà lại dễ chết gốc nhưng dây tiêu này rất dễ trồng, dễ sống, và cho trái quanh năm, thu hái cũng dễ, cân nặng ký, đặc biệt trái còn xanh giã ra kho thịt kho cá thì thơm lắm. Ai trồng thì đến Củ Chi tui cho vài dây lươn về trồng.
Chào chị Trần thị Tuyến,
Em tên là Thạch, chị có thể cho em xin sđt hay địa chỉ nhà để khi nào ghé qua Củ Chi em xin mấy cây về trồng trong nhà được ko chị, sđt của em 01694560307, cảm ơn chị.
Nhà tôi ở cạnh UBND xã Tân Thông Hội, bạn thấy có bản photocopy treo phía trước, vào trong nhà hỏi thăm nhe.
Có Anh/Chị nào biết tư vấn giúp tôi loại tiêu này có thể trồng ở vùng đất có bùn đen? Trước đây nhà tôi có trồng cây chôm chôm sầu riêng trên đất này cho hiệu quả kinh tế cao. Cảm ơn
Cây tiêu lốt đúng là lần đầu tiên cháu mới nghe nói đến. Nếu ở Việt Nam trồng được thì tại sao bà con không trồng? Và thương lái hiện nay có thu mua loại tiêu này hay không? Cháu muốn thử trồng giống tiêu này, nếu giá trị kinh tế của nó cao như vậy tại sao mình không thử.
Tôi đã được xem qua loại hột này nhưng không biết nó có tên lả tiêu lốp. Người ta gọi là hột tấn phát. Tôi có ăn thử thì thấy mùi vị cay giống như hạt tiêu. Hôm nay đọc bài này mới hiểu rõ.
Nhà mình có tiêu lốp trái rất sai, xanh tốt quanh năm, chịu nắng rất giỏi.
Chào bạn Nguyễn Trung Quân thân mến, bạn ở đâu có thể cho mình địa chỉ ko ạ? Mình muốn trồng giống này đại trà xin bạn cho địa chỉ cụ thể, hoặc gửi qua email cho mình phamanhlamda@gmail.com
Xin cảm ơn bạn trước nha. Mong tin bạn, và cộng đồng
Chào anh quân, tôi cũng trồng loại tiêu này. Mong anh chỉ dùm, và cách chăm sóc luôn. Cám ơn anh
Em cũng rất quan tâm đến giống tiêu này. Không biết anh có thể cho em xin thông tin của anh để tiện liên lạc không anh. SĐT em: 0905842747. Rất mong nhận được sự chia sẻ của anh. Thân chào.
Xin Chào!
Nhà mình cũng có loài cây này chỉ trồng để ăn thôi.
Giống cây tiêu lốp này chịu hạn rất tốt, dễ trồng hơn tiêu khác.
Nếu so với các tiêu khác về mùi vị có mùi thơm hơn nhiều khi ăn khô.
Chào bạn Nguyễn Trung Quân. Mình ở Gia Lai, mình muốn trồng thử giống tiêu này. Bạn cho mình xin sđt để liên lạc được không? Sđt của mình là 0982.599487, mình xin cảm ơn!
Chào diễn đàn! Em ở Bình Định, anh chị các bạn nào có giống cây này cho em địa chỉ để em mua về trồng ah. Xin chân thành cảm ơn ah. 0902 508 563 hoặc Email: thuy_ngoc79@yahoo.com
Bạn Tuyến ơi, bạn có thể cho tôi xin số ĐT để liên lạc được k? cảm ơn nhiều
Cho em hỏi giá cả tiêu này có ổn định không?
Em muốn trồng thử một ít mà chưa biết mua giống ở đâu. Em ở Dak Nông
Ở Bình Phước cũng có cây này, mình cứ thấy họ hái mà hỏi họ chẳng nói nay mình mới bết đến công dụng của nó.
Bạn Tuấn tú mua được giống tiêu lốp chưa? Nếu chưa liên hệ mình nhé.
Bạn nào có nhu cầu alo Sđt 0978.605757
Tiêu lốt thấy đã có lâu rồi mà ko phát triển được, trồng thì dễ, năng suất thấp nhưng quan trọng là không có đầu ra
Trước đây mình gặp mà đâu biết đó là tiêu lốp, giờ biết ra rồi cũng thú vị.
Bạn nào có giống cung cấp cho mình trồng với. ĐT 0946821105.
Tiêu lốp rất thơm, có vị cay. Kho với thịt cá rất ngon. Trồng để ăn thì được nhưng trồng kinh tế thì năng suất lại không cao cho nên người Việt ít trồng để kinh doanh.
Nhà tôi ờ Long Thành cũng có trong một cây tiêu lốt cho trái quanh năm. Giống tiêu này dùng để kho thịt kho cá thì khỏi phải chê vì tiêu lốt có mùi vị rất đặt trưng.
Nhà mình ở Tân Uyên cũng trồng hơn chục gốc được ba năm nay rồi, kho cá ăn rất thơm, chùm hạt cũng khá nhiều… Nhưng không thấy ai mua, má mình toàn đem biếu bà con và hàng xóm. Ngoài chợ cũng không thấy ai bán. Có lẽ do thị trường chưa phổ biến.
Mình ở Sài Gòn, mình mới mua 1 cây này 60k, chị bán hàng bán ở vỉa hè đường Lê Quang Định (đối diện trường Nguyễn Đình Chiểu) gần chợ Bà Chiểu. Chỉ bán sáng Chủ Nhật. Chị cho xem quả của nó, cắn thử thấy thơm. Mua về cho leo dàn che mát lại có têu ăn, thú vị thật.
Ở SG muốn mua có thể tìm chỉ nhé.
Loại tiêu này trồng đất nào cũng được chỉ sau 6 tháng là có quả bói rồi, cho quả quanh năm nhưng quả ko sai nếu cộng cả năm thì năng suất ko thua tiêu thường. Tôi trong trên sân thượng 1 chậu cho trái đủ kho nấu cả năm ko phải mua ngoài nhiều lúc phải cho bớt. Đặc biệt hương vị thì tuyệt vời ko chê vào đâu được. Nay cũng có nhà hàng kho nấu tiêu này nhưng chưa nhiều.
Nhà mính trồng tiêu này rất tốt cho trái quanh năm, ăn không hết hái phơi khô và bán cho vài người biết giá trị và thích ăn. Hiện nay tiêu ra cành rất nhiều, mình định dâm cành để bán ai có nhu cầu thì liên hệ nha..
Chào chị @ nguyen thi xuan tham
Chị cho em xin địa chỉ, em muốn liên lạc với chị. dt của em 0902800344
Lúc đầu thì tránh dùng Cho phụ nữ đang mang thai và nuôi con bằng sữa mẹ. Còn khúc sau lại dùng tốt cho phụ nữ sau khi sinh và nuôi con nhỏ. Mâu thuẫn quá.
1.Tránh dùng cho phụ nữ ĐANG : mang thai + nuôi con bằng sữa mẹ.
2.Dùng tốt cho phụ nữ SAU KHI : sinh + nuôi con nhỏ.
Nuôi con bằng sữa mẹ và nuôi con nhỏ là hai việc không giống nhau nên không thể cho là mâu thuẩn. Vả lại bài báo này được đăng gần 2 năm rồi chứ không mới.
Tôi đang có kế hoạch trồng loại cây này. Anh/chị nào ở Củ Chi đang phân phối cây giống liên hệ tôi nhé 0903689439.
Mình muốn tìm mua giống tiêu này.
Ai ở Gia Lai có bán thì gọi cho mình, mình muốn mua một ít về trồng. sđt 0989.911563
Cho em hỏi cộng đồng, ai có bài khóa luận nào nói về cây tiêu lốp không ạ. Xin chỉ giúp, em đang cần ạ.
Ở Lộc Ninh trồng rất nhiều tiêu lốp. Ai cần thì lên đó là có sẵn giống và trái tiêu lốp thôi.
nhà minh có trồng loại tiêu lốp này lâu rồi nhưng chỉ để dùng thôi không thấy ai mua nên không phát triển thêm. Bạn nào biết nơi tiêu thụ giúp mình với để mình nhân rộng kiếm thêm thu nhập. Cám ơn điện thoại của mình 0975240579 mình ở Bến Tre
Tôi tìm loại tiêu này lâu lắm rồi giờ mới biết tên của nó là Tiêu Lốp…
Không thấy ai bán cả, muốn ăn mà chả biết làm sao ?
Nhà mình có trồng nè. Liên hệ: 0985.656772
Mình cũng vừa trồng mấy trụ, mà không biết thế nào..
Chào bạn @La thu trang
Vấn đề bạn hỏi, giatieu.com chưa thấy có thông tin đáng tin cậy nào xác thực.
Thân
Muối tiêu mà làm bằng tiêu lốp ăn thơm ngon hơn tiêu đen nhiều, phơi khô xay ra và rang muối làm muối tiêu.